Terug naar de bron van mobiliteit

Het slim en duurzaam inrichten van mobiliteit vraagt om meer dan losse pilots en projecten. Daar komt geen echte en vooral blijvende verandering van. De manier waarop we tegen mobiliteit aankijken en hoe we dat faciliteren, moet echt structureel veranderen om toekomstbestendig te zijn. Anders kijken en anders doen. Terug naar de basis dus, naar ‘de bron van mobiliteit’. 

Mobiliteit is immers geen natuurverschijnsel. Mobiliteit is het gevolg van eerdere (onder andere ruimtelijke (inrichtings) keuzes, bijvoorbeeld in ruimtelijke inrichting, locatiebeleid, woningaanbod en - uitvoering, werkgeversfaciliteiten, prijs- en capaciteitsbeleid en regelgeving. Die keuzes bepalen waar en wanneer er welke mobiliteit ontstaat: we willen naar het werk, de huisarts, supermarkt en naschoolse opvang, winkels moeten bevoorraad worden en online aankopen gaan naar het afhaalpunt. Oplossingen voor mobiliteitsvraagstukken raken daarmee dus ook niet aan een specifiek onderwerp, maar altijd aan een combinatie van factoren. En daarmee is een brede aanpak nodig, die toepasbaar is op alle facetten van mobiliteit: OV, personenauto’s en vrachtvervoer, private mobiliteitsdiensten en de bijbehorende infrastructuur, wet- en regelgeving en veiligheid.

Traditioneel pakken Rijk en regio’s mobiliteitsproblemen reactief aan door het faciliteren van mobiliteit die ontstaan is, vaak door grote investeringen in en exploitatiebudgetten voor infrastructuur en openbaar vervoer. Zoekverkeer naar een parkeerplek in de binnenstad? Extra parkeergarage. Bus vol? Dienstregeling uitbreiden. Bus leeg? Toch de vaste dienstregeling rijden. Dit kost veel geld en tijd, terwijl de gemiddelde reistijd in Nederland al decennialang gelijk is. En dat terwijl woon-werkafstanden wel zijn toegenomen. Het is tijd voor andere mobiliteit: slimmer en duurzamer, veiliger en inclusiever.

Verstedelijking als kans voor duurzame mobiliteit 

De alleen maar verder toenemende druk op de ruimte en de actuele verstedelijkingsopgave bieden twee enorme kansen om direct slimme, duurzame mobiliteit te integreren. Zo kunnen we vooraf niet alleen beïnvloeden welke mobiliteit waar en wanneer ontstaat, maar ook faciliteren dat die mobiliteit zo duurzaam mogelijk is: de woningbouw- en verstedelijkingsopgave als instrument om mobiliteit bij de bron duurzaam in te richten. Denk aan multifunctionele gebieden en de 15-minuten stad, waardoor het aantal in- en uitgaande verplaatsingen van een gebied wordt beperkt. 

Ten tweede biedt slimme mobiliteit nieuwe ontwerpprincipes, waarmee ook nieuwe (ruimtelijke ordenings-) keuzes mogelijk worden: mobiliteit als instrument dus om de woningbouw- en verstedelijkingsopgave duurzaam in te richten. Denk aan Mobility as a Service, deelmobiliteit, hubs en selectieve toegang (bijv. alleen voor zero emissie voertuigen), waarmee benodigde parkeerruimte, investeringen in infrastructuur en de impact op de leefomgeving worden beperkt.

Integraal denken en handelen 

De mobiliteitstransitie is een van de veranderingen die nodig zijn en niet los te zien van andere opgaven. Het komt aan op integraal denken en handelen: met samenhang als uitgangspunt. Mobiliteit stuurt, maar is ook en vooral een gevolg van vele andere keuzes in andere opgaven.

Slimme, duurzame mobiliteit bouwt voort op eerdere keuzes, afspraken en ervaringen. En brengt de diverse beleidsterreinen zoals woningbouw, energie, watermanagement en mobiliteit – vanwege de noodzakelijke samenhang – bovenal bij elkaar. Want veranderingen zijn al in voorbereiding of in volle gang, er is al veel kennis en ervaring opgedaan en op een aantal vlakken zijn al goede afspraken gemaakt. Het is logisch om op die eerdere keuzes en afspraken voort te bouwen, deze te concretiseren en vooral: ze bij elkaar te brengen. Zodat de een de ander niet alleen niet ‘in de weg zit’, maar vooral ècht versterkt.