Van early warning tot tastbare oplossing | Dutch Mobility Innovations

Wat als de overheid voor jou bepaalt hoe je reist? Of stel: zakelijk reizen is verboden. Wat dan? Twee voorbeelden van prikkelende what if-vragen die het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat voorlegde aan studenten van de Hogeschool Utrecht.

Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat formuleerde die what if-vragen op basis van zo’n zeventig Early Warnings die ze samen met Rijkswaterstaat oppikte uit de samenleving. Met die wellicht vergezocht klinkende, maar niet ondenkbare, scenario’s voor de verre toekomst zijn de studenten aan de slag gegaan. Vier van die toekomstscenario’s werkten zij uit tot oplossingsrichtingen voor de near future: de ‘Future Probes’.

Suggestie van vrijheid

Het scenario waarbij de overheid bepaalt hoe mensen reizen, hadden de studenten uitgewerkt via een tool. Daarmee kunnen reizigers aangeven wat ze bij een specifieke reis belangrijk vinden. Denk aan kenmerken als Efficiënt, Rust, Bagage, Sociaal en Duurzaam. Door hier je ‘ingrediënten’ te kiezen, rolt er een - door de overheid goed bevonden - vervoermiddelenmix uit. Dit alles hadden de studenten in hout uitgewerkt met bordjes om ingrediënten op te combineren. Een soort brievenbus om de wensen in te stoppen met een kaartje met de geadviseerde reismethode als resultaat. Uit de reacties van de ondervraagde personen bleek dat de meesten het hierbij niet erg vinden (keuze)vrijheid in te leveren, zolang de suggestie leeft dat ze vrijheid hebben.

Meer gedrag, minder techniek

Voor Johan Jacobs (directeur Unit Innovatie, ministerie Infrastructuur en Waterstaat) zijn de probes een bevestiging dat het ministerie zich nog meer op de gedragscomponent kan richten, in plaats van op techniek. ‘Als je mensen verleidt, binnen bepaalde waarden uiteraard, kan er meer dan je denkt.’ Hij is dan ook erg tevreden over de challenge. ‘Er is goed over nagedacht, de studenten zijn de straat op geweest en hebben informatie opgehaald. Dat is niet zo eenvoudig. Het heeft ons een aantal nieuwe inzichten gegeven die ons helpen bij het maken van beleidskeuzes. Als je daar studenten voor kunt inzetten die daarmee ook maatschappelijk relevant bezig zijn; dat is toch hartstikke gaaf?’

Rik Braams, promovendus in ‘De rol van de innovatieve overheid’ en eveneens werkzaam voor het ministerie voegt daar aan toe: ‘Als overheid staan ons vele instrumenten ter beschikking die we kunnen inzetten om toekomstbestendig beleid te maken. In de samenwerking met de studenten van de Hogeschool Utrecht hebben we de methode future probing beproefd. En ik kan wel zeggen: met goed resultaat!’